فریز یا انجماد بافت تخمدانی
فریز بافت تخمدان یا انجماد بافت تخمدانی (Ovarian Tissue Cryopreservation) یک تکنیک پیشرفته و امیدوارکننده در زمینه حفظ باروری است که به ویژه برای زنان جوان و دخترانی که در معرض درمان‌های تهاجمی هستند، اهمیت دارد. این روش مزایای بسیاری از جمله امکان بازگردانی عملکرد طبیعی تخمدان و حفظ باروری قبل از بلوغ را فراهم می‌کند. با این حال، همچنان چالش‌های علمی، جراحی و اخلاقی مرتبط با این روش وجود دارد که نیازمند توجه و تحقیق بیشتر است.
مراحل فریز بافت تخمدان
جمع‌آوری بافت تخمدان: این مرحله با جراحی لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی برای برداشت یک بخش کوچک یا تمامی تخمدان انجام می‌شود. این بافت شامل فولیکول‌های حاوی تخمک‌های قابل باروری است.
آماده‌سازی بافت: پس از برداشت، بافت تخمدان به قطعات کوچکتر تقسیم می‌شود تا نفوذ بهتر مواد محافظ و یخ‌زدگی یکنواخت امکان‌پذیر شود.
انجماد: بافت‌های آماده شده به سرعت یا به روش آهسته در نیتروژن مایع منجمد می‌شوند. روش‌های مدرن نظیر انجماد شیشه‌ای برای بهبود شانس زنده‌مانی بافت بعد از ذوب نیز کاربرد دارند.
ذخیره‌سازی: بافت‌های منجمد در تانک‌های نیتروژن مایع نگهداری می‌شوند و تا زمان نیاز برای باروری می‌توانند ذخیره شوند.
پیوند مجدد: در زمان آمادگی خانم برای بارداری، بافت‌های منجمد پس از ذوب به محل اصلی تخمدان یا مکان دیگر در بدن پیوند می‌شوند تا عملکرد طبیعی تخمدان‌ها و تولید تخمک‌ها بازگردانده شود.
کاربردهای فریز بافت تخمدان
حفظ باروری در برابر درمان‌های تهاجمی: سرطان: برای زنانی که به دلیل شیوه‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی در معرض آسیب تخمدان‌ها هستند.
بیماری‌های خودایمنی: به عنوان یک راهکار حفاظتی برای زنانی که دچار بیماری‌های خودایمنی و درمان‌های مرتبط هستند.
حفظ باروری در دختران پیش از بلوغ: دختران جوانی که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند و نمی‌توانند از سایر تکنیک‌های حفظ باروری استفاده کنند.
بیماری‌های ژنتیکی: زنانی که دچار بیماری‌های ژنتیکی ممکن است عملکرد تخمدان‌هایشان مختل شود می‌توانند بافت تخمدان خود را فریز کنند.
تاخیر در بارداری: زنانی که به دلایل مختلف قصد دارند بارداری را به تأخیر بیندازند می‌توانند از این روش برای حفظ باروری در سنین بالاتر استفاده کنند.
مزایای فریز بافت تخمدان
حفظ باروری قبل از بلوغ: این روش برای دختران پیش از بلوغ که در معرض درمان‌های نابارورکننده هستند، امکان‌پذیر است زیرا هنوز تخمک‌گذاری ندارند.
بازگردانی عملکرد تخمدان: پس از پیوند بافت تخمدان، قابلیت تخمک‌گذاری و تولید هورمون‌های جنسی ممکن است به حالت طبیعی بازگردد.
حفظ زمان طبیعی باروری: این روش امکان بارداری طبیعی را فراهم می‌کند، بر خلاف فریز تخمک که نیاز به تکنیک‌های کمک باروری دارد.
حفاظت در برابر درمان‌های تهاجمی: یک گزینه مهم برای زنانی که تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار می‌گیرند.
معایب و چالش‌های فریز بافت تخمدان
پیچیدگی جراحی و هزینه‌ها: فرآیند برداشت و پیوند بافت پیچیده و پرهزینه است.
خطرات جراحی: شامل خطرات بیهوشی و عفونت، همچنین جراحی‌های مکرر می‌تواند به مشکلاتی منجر شود.
نامشخص بودن طول عمر بافت: عدم قطعیت در خصوص مدت زمانی که بافت‌های فریز شده می‌توانند عملکرد طبیعی خود را حفظ کنند.
میزان موفقیت متغیر: موفقیت پیوند به عوامل مختلفی مانند سن فرد و کیفیت بافت بستگی دارد.