انجماد جنین
فریز جنین یا انجماد جنین(Embryo Cryopreservation) یک تکنیک پیشرفته در پزشکی تولیدمثل است که به زوج‌ها و افراد امکان می‌دهد جنین‌های حاصل از لقاح تخمک و اسپرم را در دماهای بسیار پایین نگهداری کنند. این روش به ویژه در فرایندهای کمک‌باروری (ART) مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) کاربرد دارد.
مراحل فریز جنین
- تحریک تخمدان و جمع‌آوری تخمک‌ها: در فرایند IVF یا میکرواینجکشن، تخمدان‌ها با استفاده از داروهای هورمونی تحریک می‌شوند تا چندین تخمک به طور همزمان رشد کنند. سپس تخمک‌ها از طریق پانکچر تخمدان جمع‌آوری می‌شوند.
- لقاح تخمک و اسپرم: تخمک‌ها در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می‌شوند تا لقاح صورت گیرد و جنین‌ها تشکیل شوند.
- کشت جنین در آزمایشگاه: جنین‌ها به مدت چند روز (معمولاً ۳ تا ۵ روز) در محیط کشت آزمایشگاهی رشد می‌کنند تا به مرحله بلاستوسیست برسند.
- انجماد جنین: جنین‌های با کیفیت بالا از طریق یکی از دو روش انجماد آهسته یا شیشه‌ای‌سازی (Vitrification) منجمد می‌شوند. روش شیشه‌ای‌سازی به دلیل جلوگیری از تشکیل بلورهای یخ در داخل سلول‌ها و افزایش نرخ زنده‌مانی جنین‌ها، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ذخیره‌سازی جنین: جنین‌های منجمد شده در نیتروژن مایع و در دمای حدود منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد نگهداری می‌شوند تا در آینده برای انتقال به رحم ذوب و استفاده شوند.
کاربردهای فریز جنین
حفظ باروری برای آینده
- زوج‌های نابارور: زوج‌هایی که از طریق IVF یا سایر روش‌های کمک باروری به دنبال بارداری هستند، ممکن است جنین‌های اضافی داشته باشند که در یک چرخه خاص انتقال داده نشده‌اند. این جنین‌ها می‌توانند برای استفاده در آینده فریز شوند.
- افرادی که به دلایل پزشکی به تأخیر در بارداری نیاز دارند: زنانی که به دلیل شرایط پزشکی مانند سرطان، نیاز به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی دارند، می‌توانند جنین‌های خود را فریز کنند تا پس از درمان از آنها استفاده کنند.
افزایش شانس بارداری
چندین تلاش برای بارداری: با فریز جنین‌ها، زوج‌ها می‌توانند در صورت ناموفق بودن اولین تلاش برای بارداری، از جنین‌های منجمد شده در چرخه‌های بعدی استفاده کنند، بدون نیاز به تکرار مراحل تحریک تخمدانی و جمع‌آوری تخمک.
تأخیر در انتقال جنین
- نیاز به بهبود شرایط رحم: در برخی موارد، پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند که جنین‌ها را فریز کنند تا به رحم فرصت دهند تا در شرایط بهینه‌تری برای پذیرش جنین قرار گیرد.
- استفاده از رحم جایگزین: در مواردی که یک زن قادر به بارداری نیست، جنین‌های فریز شده می‌توانند به رحم جایگزین (ساروگیت یا مادر جایگزین) منتقل شوند.
انتقال تک‌جنینی
کاهش خطرات حاملگی چندقلویی: با انتقال یک جنین و فریز کردن جنین‌های اضافی، خطرات مرتبط با حاملگی چندقلویی کاهش می‌یابد و شانس بارداری موفق افزایش پیدا می‌کند.
مزایای فریز جنین
حفظ باروری: امکان حفظ باروری برای آینده در شرایط خاص
افزایش شانس بارداری: داشتن جنین‌های منجمد برای تلاش مجدد بارداری
کاهش هزینه‌ها و استرس: هزینه و استرس کمتر نسبت به تکرار چرخه‌های IVF
کاهش خطر حاملگی چندقلویی: انتقال یک جنین و نگهداری بقیه برای آینده
معایب و چالش‌ها
میزان موفقیت: وابستگی موفقیت بارداری به کیفیت جنین و سن مادر
هزینه‌های مرتبط: هزینه بالای فرآیند فریز و نگهداری
ملاحظات اخلاقی و قانونی: محدودیت‌های قانونی و عقاید اخلاقی مرتبط
نگهداری طولانی‌مدت: چالش‌ها در تصمیم‌گیری درباره جنین‌ها در صورت عدم استفاده
عوامل محیطی: احتمال آسیب به جنین‌ها در صورت نقص تجهیزات یا تغییر دما